(F-4 phantom) (فانتوم به انگلیسی به معنای شبح)هواپیمای دو خلبان ۲ موتوره مافوق سرعت صوت و دوربردی است که توانایی عملکرد در همه شرایط آب و هوایی را دارد. شرکت مکدانل داگلاس این هواپیما را تا اواخر دهه ۱۹۷۰ برای نیروی دریایی ایالات متحده میساخت. اوج کاربرد این هواپیما در دوران جنگ ویتنام بود.
دولت ایران در سال ۱۹۷۴ تعداد ۲۰۹ فروند از این جنگنده را خرید که در جنگ ایران و عراق نقش مهمی ایفا کرد. این هواپیما هنوز در نیروی هوایی ایران خدمت میکند که در انواع E و D ,RF4E میباشند.
در جنگ های هوایی بزرگترین برتری فانتوم قدرت شتاب آن بوده است. حتی این حالت باعث میشود خلبان های متبحر هم قبل از پرواز تصمیم نهایی بگیرند که با آن پرواز کنند یا نکنند. هواپیمای غول پیکر فانتوم که برای شلیک موشک های هدایت شونده با رادار طراحی شده بودند چابکی رقبای ساخت شوروی خود را نداشتند و در مانور های سخت دچار مشکل ادورس یا (adverse yaw) میشدند. با وجود اینکه هواپیما دچار پیچ خوردن های غیر قابل کنترل میشد، خلبانان معتقد بودند که هواپیما انعطاف خوبی در عملکرد دارد و پرواز با آن راحت است. در سال ۱۹۷۲ مدل اف-۴ ای ارتقاء داده شد به طوری که در سرعت های بالا هم میتوانست مانور بدهد.
موتور های جی ۷۹ دود سیاه غلیضی را تولید میکرد که فانتوم ها را از دور قابل شناسایی میکرد. خلبانها این دود را با بکار گیری حالت پس سوز از میان میبردند اما این کار راندمان سوخت را کم میکرد. بعضی از خلبان ها پس سوز را در یک موتور هواپیما استفاده میکردند که این کار روی شتاب هواپیما همان تاثیر را میگذاشت که از پس سوز در هر دو موتور استفاده شود و از طرفی هم دود به شدت سیاه غلیظ موقعیت هواپیما را مشخص نمیکرد.
یکی از ضعف های بزرگ فانتوم در طراحی های اولیه آن نبود مسلسل داخلی در آن بود و برای دوره کوتاهی عقیده بر این بود که جنگندگی با آن در سرعت های مافوق صوت غیر ممکن است و در واقع به خلبانان یاد داده نمیشد که چگونه با این هواپیما با جنگندههای دیگر درگیر شوند. چون در عمل سرعت مادون سرعت صوت میشد. در نهایت این ضعف با اضافه کردن مسلسل ۲۰ میلیمتری ام۶۱ والکان در اف-۴ ای جبران شد.
Data from The Great Book of Fighters Quest for Performance,Loftin, Laurence K. Quest for Performance: The Evolution of Modern Aircraft, SP-۴۶۸. Washington, DC: National Aeronautics and Space Administration, History Office, Scientific and Technical Information Branch, ۱۹۸۵. Retrieved: ۱۹ November ۲۰۰۷.</ref> and Encyclopedia of USAF Aircraft.
مشخصات عمومی
عملکرد
جنگافزار